Berta merkez Ortaköyün eski adı. Aynı zamanda eski nahiye merkezi Ortaköye
bağlı köyleri de içine alan bölgenin adıdır. Karçhal Dağı zirvesinin
güney etekleri ve bunlar arasındaki derin vadiler ile
kuzeydoğu-güneybatı istikametinde akan ve Çoruh Nehrinin bir kolu olan
Berta Deresinin vadisi arasındaki Dolishana Hamamlı köyü ile Porta
Pırnallı köyü arasındaki bölge olarak tarif edebiliriz.
Berta
isminin kökeninin Prof. Bilge Umar, kitabında Ermenice kale anlamındaki
"Pert" ten gelebileceğini iddia ediyorsa da, gürcüce yaşlı ve aynı
zamanda keşiş anlamına gelen "beri" kelimesine "ta" çoğul ekinin
eklenmesi ile oluşan "yaşlılar, keşişler yeri" kelimesinden gelmiş
olması daha mantıklı bir açıklamadır.
Berta 8.
ve 9.yy lardan itibaren önemli Gürcü kültür merkezlerinden biriydi.
Tarihi Klarceti bölgesindedir. İslam ordularının Tiflisi ele geçirip
Kartli krallığını yıkması üzerine Bagratlı hanedanına mensup I.Aşot
Ardanuç kalesini imar edip kendisine başkent yapmış, burada hızla
hakimiyetini güçlendirerek Bizans imparatorlarınca Ermeni ve gürcü
beylerine verilen "sarayın bekçisi" anlamındaki "kuropalat" ünvanını
alan ilk gürcü beyi olmuştur.
Bölgedeki imar faaliyetlerini
desteklemiş, Rahip Grigol Handzta tarafından yapılan manastır
inşaatlarına ve eski manastırların restorasyonuna destek
vermiştir.Böylece felsefe ve teoloji merkezi haline dönüşen Tao-Klarceti
bölgesi "Gürcistanın Sinası" diye ünlenmiştir. Bu manastırlardan Berta
Manastırı,Opiza Manastırı,Daba Manastırı,Parehi Manastırı,Handzta
Manastırı,Gunatlis Vani Manastırı,Midznazori Manastırı,Tskarostavi
Manastırı,Cmerki Manastırı,Dolishana Manastırı Berta bölgesi sınırları
içindedir.
1122 yılında Tiflisin geri alınması ile önemini
kaybeden bölgede manastırlar 15.yy a kadar faaliyetlerini
sürdürmüşlerdir. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Rusyaya savaş
tazminatı olarak verilen bölge içinde kalan Bertadan
da önemli göçler olmuş, İstanbul,Şiledeki Üvezli, Kömürlük,
Kervansaray, Bıçkıdere, Oruçoğlu, Ulupelit ve Darlık, Bursadaki
Arabayatağı ve Soğukpınar köyleri Bertadan göç eden 93 göçmenleri
tarafından kurulmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder